ژِِئوپلیتیک امروز

این وبلاگ در خصوص ارائه مقالات ومطالب تخصصی جغرافیای سیاسی توسط محمود واسعی دانش آموخته کارشناسی ارشدجغرافیای سیاسی ایجاد شده

ژِِئوپلیتیک امروز

مفاهیم و تعاریف لغات واصطلاحات جغرافیای سیاسی

انجمن مطالعات پنتاگون ، استراتژی را اینگونه تعریف :(Strategy) استراتژی

کرده است:"هنروعلم توسعه وبه کارگیری نیروهای سیاسی،اقتصادی،فرهنگی ونظامی ملت در جنگ و صلح به منظور تامین حد اکثر پشتیبانی از سیاست ملی به قصد افزایش احتمالات و نتایج مطلوب برای پیروزی و تقلیل احتمالی شکست."(عزتی-1373-4)

اتحادیه(union):اجتماعی که برای دفاع از منافع اقتصادی مشترک تشکیل میشود.

به عبارت دیگر ،اتحادیه به یک نوعی از روابط اجتماعی است که از لحاظ خارجی

بسته و یا به نحوی محدود تنظیم شده است.ترتیب نظم داخلی اتحادیه توسط افراد معینی

که رفتارشان بستگی به آن دارد به عمل در می آید.(جعفری-1366-24)

تنگه(tangeh):باریکه ای از آب ،که دو دریای مجاور را بطور طبیعی به یکدیگر

متصل سازد،به این عارضه باب نیز گفته می شود.(جعفری-1366-107)

دولت مرکزی(central government): یا حکومت مرکزی " اصطلاحی

است که معمولا در کشورهای فدراتیو یا نظایر آن که هر ایالت یا استان دارای حکومت خود مختار و نسبتا مستقل است به مستقر در پایتخت که اداره امور دفاعی و سیاست

خارجی را نیز به عهده دارد اطلاق می گردد.(جعفری-1366-168)

ژئوکالچر(geo culture):ژئوکالچر یا ژئوپلیتیک فرهنگی فرایند پیچیدهای از

تعاملات قدرت،فرهنگ و محیط جغرافیایی است که طی آن فرهنگ همچون سایر پدیده های نظام اجتماعی همواره در حال شکل گیری ،تکامل ،آمیزش و جابجایی در جریان زمان و در بستر محیط جغرافیایی کره زمین اند.(حیدری-1387-147)

ژئوپلیتیک(geo politic):هارتشورن معتقد است:"ژئوپلیتیک عبارتست از کاربرد دانش و تکنیک های جغرافیای سیاسی در مسائل روابط بین الملل"(حافظ نیا-1385-32)

ژئواستراتژی(geo strategy):ژئو استراتژی علم کشف روابط استراتژی ومحیط جغرافیایی است که به تعیین قلمرو جغرافیایی استراتژیهای نظامی به منظور هدایت صحیح عملیات نظامی می پردازد(عزتی-1373-4)

سرزمین(territory):ژان ایونا گاتمن سرزمین را اینگونه تعریف کرده است:"سرزمین بخشی از جلوه گاه جغرافیایی است که با ادامه فیزیکی قلمرو یک حکومت برابری پیدا می کند. این مفهوم پهنه فیزیکی یک سیستم را معرفی می کند که در حکومتی ملتی ویا در بخشی از آن که از گونه ای اقتدار برخوردار باشد قوام می گیرد.(مجتهد زاده-1381-39)

سازه منطقه ای:سازه منطقه ای از نظر فضایی ساختاری متشکل است که در چهار چوب فرایند ائتلاف و اتحاد کشورها در قالب سازمان منطقه ای تجلی می یابد (حافظ نیا-1383-58)

سیاست اقتصادی(economic polit):اقتصاد سیاسی بخشی از دانش اقتصاد است که از رابطه میان سیاست و ااقتصاد و به ویژه نقش قدرت در تصمیم گیریهای اقتصادی بحث می کند.(شکوئی-1382-100)

کشور((countp:یک کشور یک واحد سیاسی است و مجموعه ای از این واحد های سیاسی نقشه سیاسی جهان را تکمیل می کند . از نظر ساختاری کشور از به هم آمیختن سه عنصر "سرزمین" "ملت" و"حکومت" پدیدار می آید.(مجتهد زاده-1381-31)

گروه نژادی،قومی(ethnic group):مردمی دارای فرهنگی مشخص و متمایزبا مشخصه های فیزیکی ،عادات،زبان،مذهبو صفات مشترک هستند.(صفوی-1378-274)

مرز(frontier):مرزهای سیاسی مهمترین عامل تشخیص و جدایی یک واحد متشکل از واحدهای دیگر است.(میرحیدر-1371-161)

ملت(nation):ملت به مجموعه ای از افراد ساکن در فضای جغرافیایی مشخص و محدود از حیث سیاسی اطلاق می شود،که بر اساس عوامل وخصیصه هایی نظیر تبار،تاریخ،فرهنگ،دین،مذهب ،سرزمین،قومیت ،زبان و... نسبت به یکدیگر احساس همبستگی و همانندی می کنند و خود را به یک "ما" می دانند. ملت از عناصر ساختاری و بنیادین دولت است.(حافظ نیا -1381-111)

منطقه نفوذ(sphereof influence):نا حیه ای که معمولا بنا بقراردادی که میان چند ملت بسته شده بعضی از آنها آزادی عمل انحصاری در آن ناحیه داشته باشند.(جعفری-1366-326)

منطقه راهبردی((strategique:برخی نقاط جغرافیایی را که از نظر اقتصادی،سیاسی ،نظامی یا مذهبی دارای اهمیت می باشند "مناطق راهبردی"می نامند...منطقه راهبردی یک موقعیت جغرافیایی است که دارای اهمیت نظامی می باشد بدین معنی که بتوان از این مناطق بر دریا و خشکی اشراف داشت و در جنگ ضربه های موثری بر دشمن یا دشمنان وارد کرد.(بهرامی-جهان بین-1389-13و14)

ناحیه(region):ناحیه جغرافیایی به پایین ترین لایه تقسیمات فضایی سطح زمین اطلاق می شود که در آن عوامل ساختاری و کارکردی به وحدت وتجانس رسیده و از هویتی یگانه و تجزیه ناپذیر در بعد فضایی بر خوردار باشد .(حافظ نیا -1383-17)

همگرایی(convergence):همگرایی به لحاظ مفهومی عبارتست از تقریب ونزدیک شدن افراد به سمت نقطه ای مشخص که معمولا به عنوان هدف مشترک آنان شناخته می شود.(حافظ نیا -1385-373)

هویت ملی (nation states):هویت ملی عبارتست از مجموعه خصایص و ارزشهای مشترک یک ملت که افراد آن نسبت به آنها خود آگاهی یافته و به واسطه آنها احساس یگانگی و تعلق به همدیگر می کنند.(حافظ نیا-1385-149)

واگرایی(divergence):عبارتست ازتفکیک و جدایی از همدیگر و دور شدن آنها از هدف مشترک وحرکت به سمت هدفهای خاص.(حافظ نیا -1385-

منابع ومآخذ:الف>کتابها:

1-بهرامی قدرت الله-جهان بین اسماعیل-مناطق راهبردی جهان-قم انتشارات زمزم هدایت-1389

2-جعفری عباس-فرهنگ بزرگ گیتاشناسی (اصطلاحات جغرافیایی)

انتشارات گیتاشناسی-1366

3-حافظ نیا محمد رضا- جغرافیای سیاسی ایران- سمت - 1381

4- حافظ نیا محمد رضا- افقهای جدید در جغرافیای سیاسی-

سمت-1383

5- حافظ نیا محمد رضا- اصول ومفاهیم ژئوپلیتیک –انتشارات

آستان قدس رضوی-1385

6-شکوئی حسین –اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا –(جلد اول)

انتشارات گیتاشناسی-1382