تلخیص کتاب جغرافیای انتخابات

تلخیص کتاب جغرافیای انتخابات

-تایلور.جانستون –ترجمه:پیشگاهی فرد

.اکبری-نشر قومس-1386

تهیه وتنظیم:توسط دانشجویان رشته جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

 

فصل اول

جغرافیا و مطالعات انتخاباتی

        تاکنون چالش های متعددی میان متخصصان رشته های علوم سیاسی و جامعه شناسی درخصوص بحثهای نتخاباتی بروز کرده است .

         متخصصان علوم سیاسی به عدم توجه کافی به مباحث جامعه شناسی  و جامعه شناسان به جدا کردن ابعاد و مفاهیم سیاسی از روند انتخابات  متهم می شوند .

اعـتقاد بر این است که یک رشـته خاص تحت عنوان جغرافیای انتخابات باید شکل گیرد و غنای مفهومی و اطلاعاتی مطالعات میان رشته های پیرامون انتخابات با منظری جغرافیایی را بوجود آورد .

ریـشه های مـبحث جغرافیای انتخابات را می توان در سـال های اول قرن بیستم جستجو کرد .

در ابتدا روند تحقیقات صـورت گرفته توسط جغرافیدانان درخصوص ابعاد مختلف انتخابات از سرعت کمی برخوردار بوده است .

در ابتدا اظهاراتی بسیار محدود درخصوص جغرافیای انتخابات مطرح بود و به چارچوب نقشه های سنتی محدود       می شد ولی با افزایش آگاهی نـسبت به ارزش رویکردهای کمیتی و غنای آثار صورت گرفته در سـایر  رشته ها ، افق دید جغرافیدانان نیز به طرز چشمگیری افزایش یافت .

طی دهه های 1970 – 1960 جغرافیدانان بیش از گذشته به عناوین و موضوعات مطرح در حوزه انتخابات علاقمند شدند .

پس از انتشار آثاری به صـورت سالیانه درخصوص مباحث و مفاهیم انتخاباتی ،” بوستید ” در سال 1975 اعلام نمود : « جغرافیا بدین علت از اهمیت ویژه ای برخوردار است که می تواند بعدی کاملاً جدید را به مطالعه مباحث انتخاباتی بیفزاید » .

متـخصصان جغرافیای انسانی به سازمان فـضایی جامعه می پردازند ، این سازمان متشکل از دو عنصر است :

1- سازمان بالفعل : که بازتـاب طبیعی جامعه در الگـوهای فـضایی است . (الگوی نواحی ، مناطق اجرایی شهرها و ... )

2- سازمان قانونی : مجموعه الـگوهای فضایی اسـت که در جهـت اهداف اجرایی و اداری بصورت آشکاری تعریف شده اند (حوزه های انتخابات پارلمانی ، نواحی انتخابات کنگره و ... )

         در نمونه ای خاص از انتخابات می توان عناصر جغرافیایی متعددی را شناسایی نمود :

-     در رأی دهندگان بـراساس محل سکونت ، افـراد غـنی به گـزینه های متعددی دسترسی دارند و نواحی مطلوب تری را انتخاب می نمایند .

-          نژاد و مذهب در بحث طبقات اجتماعی تأثیر گذار است .

-     پـدیده های اجتماعی و اقـتصادی و یا سـایر پدیده های مشابه باعـث انفکاک وجداسازی فضایی می شود . برهمین اساس می توان پیش بینی کرد که الگوهای فضایی رأی دهی نمایانگر انفکاک و فاصله میان مردمی است که از دیـدگاه های متـفاوتی برخوردار هستند و این الگوها بازتاب انفکاک زیربنای نهادهای اجتماعی و اقتصادی هستند .

بطور نمونه ؛ محل سکونت فرد ، پیوستگی نامحسوس و خـاصی با رفتار انتخاباتی او دارد و تعـیین کننده طیف نمایندگان انتخاباتی آنها است . این موقعیت مـی تواند بر چهره سیاسی منطقه و ماهیت بحث نمایندگان و نتیجه کلی انتخابات تأثیرگذار باشد .

3 حوزه عمده از علایق جغرافیایی که در مطالعات انتخاباتی مورد توجه  قرار می گیرد به شرح ذیل می باشد :

1- جغرافیای رأی گیری

2- تأثیرات جغرافیایی بر رأی گیری

3- تأثیرات جغرافیایی بر نمایندگی

1- جغرافیای رأی گیری  (نمونه : آردش فرانسه )

-          بسیاری از مطالعاتی که پیرامون جغرافیای رأی گیری صورت گرفته است ، مقایسه دو یا چند نقشه را در بـر می گیرد و براساس آن ، توزیع آراء را با سایر شکل های توزیع همراه و منطبق می سازد .

-          رویکرد کارتوگرافی ریشه های عمیقی در جغرافیای فرانسوی  دارد .

-          این رویکرد در آثار ” آندره زیگفرید ” که پدر جغرافیای انتخاباتی است دیده می شود .

-     وی معتقد بود که : « میان ماهـیت خاک ، زمین چهـر کشاورزی روستایی ، نوع اقامـتگاه ، توزیع مالکیت زمین ، میزان طبقه و قشربندی در جـامعه ، مقـاومت و پایـداری فزون تر سـنت و      جهت گیری سیاسی ، ارتباط و پیوستگی خاصی وجود دارد » .

-     در مطالعات زیگفرید پیرامون انتخابات در بخش آردش فرانسه طی دوره 1940 – 1871 به وضوح  ارتباط میان محیط فیزیکی ، محیط اجتـماعی و الگوی رأی گیری به تصویر کشیده شده است .

-      وی در این پروژه تحقیقاتی ، الگوی آراء کسب شده هـر یک از احزاب را منعکس کننده سازمان فضایی جامعه مرتبط با آن می داند و معتقد است که به این ترتیب تنوع محیط فیزیکی نیز نمایان می گردد .

-           همچنین رابطه و پیوستگی هایی که وی به آنها پی می برد ،  در انتخابات مختلف کاملاً ثابت و مشابه هستند .

-      عنصر اصلی در بنیان فیزیکی این بخش از کشور فرانسه ، زمین شناسی آن است که در تنوع الگوهای ارتفاع مختلف به وضوح نمایان است .

-      رفتارها و موضع گیری های سیاسی تحت الشعاع این محیط های متفاوت اجـتماعی و اقـتصادی قرار         می گـیرند و در نقـشه الـگوهای رأی دهی منعکس می شوند .

-       وی می کوشید از طریق تـوجه دقیق به مـیزان جذابیـت احزاب چـپ و راست گرا ، جنبه هایی از محیط اجتماعی و اقتصادی را بازشناسی نماید که بیش از سایرین ، چارچوب زیربنایی تصـمیم گیری های انتخاباتی را شـکل می دهند .

-            وی توانست اینگونه جنبه ها را در محیط فیزیکی ریشه نمایی نماید .

-       پژوهش های مدرن غالباً از الگوها و رویه های آماری استفاده می نمایند و از ردیابی پیوستگی ها و         رابطه هایی که ریشه در محیط فیـزیکی دارند ، باز می مانند .

-       لازم به ذکر است که تحقیقات مدرن ، با نمونه ای که از پژوهش کلاسیک زیگفرید  درخصوص جغـرافیای رأی دهـی در بـخش آردش فرانـسه ارائه گردید ، بی ارتباط نیست .

-          رساله تحقیقی زیگفرید دارای136 صفحه تحقیقی و مشـتمل بر50 نقشه الگوهای رأی دهی و 25 نقشه دیگر بود .

2-  آثار عوامل جغرافیایی بر رأی دهی  :  ( نمونه : مناطق جنوبی آمریکا )

-     بهترین پژوهشی که به آثار و پیامدهای عـوامل جغرافیایی و موقعیتی بر رأی دهی مـی پردازد ، اثر پژوهـشی ” کی ” در سال 1949 می باشـد که بر سیاست در مناطق جنوبی آمریکا تمرکز نمود .

-          وی متخصص علوم سیاسی بوده و تـحلیل آن ریـشه در تاریخ سـیاسی ایالت ها دارد .

-     وی سیاست های ایالات  های جـنوبی در قرن بیـستم را منعکس کننده فـتوحات محـافظه کارانه و واکنـشی در جـنبش های جـدایی طـلب و توده گرای قرن نوزدهم می داند .

-     ایشان معتقد بود که انتخابات مـقدماتی حزب دموکراتیک برای گزینـش کاندیداهای درون حزبی ، از اهمیت فزون تری نسبت به رأی گیری نهایی متعاقب آن در انتخابات ” حقـیقی ” برخوردار می شـوند و در واقع نتایج آنها صرفاً تشریفاتی هستند .

-     نبود گروههای سیاسی یکپارچه برای پیروزی در انتخابات ، پدیده هایی را بوجود می آورد که براساس آنها ، رأی دهندگان تصمیم می گیرند به گونه ای متفاوت با رویه های معمول خود اقدام به رأی دهی نمایند چرا که دیگر قادر به تطابق رفتار و علایق خود با ایده آل های احزاب رقیب نیستند .

-     وی درخصوص آلابا دریافت که یکی از سازمان های فراکسیونی موقتی و ضـعیف ، با مـعطوف کردن توجـه مـردم به مـسائل غـیر مرتبط  باعث سردرگمی رأی دهندگان و دگـرگونی آراء و تصمیم گـیریهای انتخاباتی آنها می شود .

-     وی این مـحله گرایی را تحت تأثیر ” دوستان و همسایگان ” می دانـد و تصـمیم گیریهای انتخاباتی مردم را شدیداً تحت الشعاع موقعیت مکانی محل سکونت فرد رأی دهنده نسبت به کاندیداها می داند .

-     می توان نتیجه گرفت که  انتظار می رود  که هر یک ار رقبا در انتـخابات مقدماتی حزب دموکراتیک ، به خصوص در بخش مـحلی و زادگاه خود از آراء بیشتری بهره مند گردد .

 3-  تأثیر عوامل جغرافیایی بر نمایندگی  ( نمونه : باغ وحش شیشه ای نیویورک )

-     در انتخاباتی که در بریتـانیا ، آمریکا و دموکراسی های آنگلوسـاکسونی برگزار می گردد ، مغایرت و ناهمسانی  نسبتاً زیاد و در کشورهای اروپایی ناهمسانی غالباً کمتر است .

-     در سال 1812 ” الـدریج جری ”  فرماندار ماساچـوست با هدف انـتخاب سنای ایالتی ، اقـدام به دستـکاری حوزه های مخـتلف انتخاباتی نمود و حزب وی علیرغم آرای کمتر در کل ایـالات ، موفق شد 29 کرسی از 49 کرسی را به خود اختصاص دهد .

-          تایلر و ولـز براین باور هستند که نیویورک ایالتی دوحزبی و در عین حال  دارای یک مجلس شورا است .

-     حدود حـوزه های انتـخاباتی کنـگره که در انـتخابات مجـلس فـدرال نمایندگان مـورد استـفاده قرار گـرفت ، توسـط شورای ایـالتی تعیین گردیدند ، در حالیکه حدود حوزه های انتخاباتی نیویورک  در سال 1961 توسط حزب پیروز در انتخابات 1958 طراحی شد .

-     تایلر و ولز در سـال 1961 در تـبلیغاتی که علیه ایـن دستـکاری فاحش  حوزه های انتخاباتی در جهت دگرگونی روند نمایندگانی انجام می دهند ، اصطلاح ” باغ وحش نیویورک ” را به کار بـردند . آنها اشکال متـعددی را بازشناسی نمودند :

Ø       شتری که دم یک سگ را گاز می گیرد .

Ø       دایناسوری مکانیکی و کلیدهای روی آن .

Ø       اژدهایی آتشین .

Ø       ماری که پس از بلعیدن یک زرافه دچار سوء هاضمه شده .

Ø       جوجه مرغی که سرش بریده شده .

Ø       تمساح بارداری که واژگون شده است .

-          این جانوران در حقیقت نواحی انتخاباتی 14 ، 15 ، 24 ، 23 ، 6 و 8 بودند .

-     سازمان فضایی قانونی بدون شک بر نتایج انتخابات تأثیر عمده ای داشته است و جغرافیای نمایندگان را تحت الشعاع خود قرار می دهد .

فصل دوم

سیستم انتخاباتی و داده های انتخاباتی

        تعریف دموکراسی : (از تعبیر فرهنگ انگلیسی آکسفورد)

حکومت به وسـیله مردم است ، چه به صـورت مسـتقیم و یا از طـریق نمایندگان .

-     درگذشته حکومت ها با هـدف جمع آوری مالیات برای حمایت مالی از برنامه های خدماتی ، منصوب ، تشکیل و یا  انتخاب می شدند . 

-     امـروزه دولت ها در بـسیاری از کشورها در جـهت تأمین سطح قابل قبولی از معیشت برای عموم مردم ، اقدام به ارائه مجموعه ای گسترده از خدمات رفاهی و یا سایر خدمات می نمایند .

-     حکومت ها در ابتدای راه به عـنوان نهادهای حامـی و حفاظتی مطرح گردیدند ، اما امروزه عملکرد اصلی آنها ، تولیدی است . این عملکرد در قالب زایش کار ، ایجاد فرصت های شـغلی و اصـلاح ناکارآمدی و نقایص موجود در سیستم بازار سرمایه گرا تبلور می یابد .

انتخابات :

-           انتخابات مجـرای ارتباطی میان حکومت کنندگان و مردم تحت لوای حکومت هستند .

-     انتخابات دارای عملکرد متفاوتی است .  انـتخابات شـرایط را بـرای کنترل مردمی مـهیا می سازند و متضمن آن هستند که اداره کنـندگان کشور مشهور و مقبول ترین افراد هستند .

-     نماینده را می توان به عنوان فرستاده و یا وکیلی درنظر گرفت کـه  براسـاس دسـتورات و رهـنمـودهای افـرادی عمل می کنـد که او را برگزیده اند .

-           حوزه انتخاباتی نمایانگر بخشی خاص از جمعیت است که مولفه تعیین کننده آن محل سکونت افراد خواهد بود .

قوانین انتخاباتی :

- از نظر عملکردی ، دو نوع انتخابات مورد بررسی قرار گرفته است :

1- انتخابات فردی (انتخاب نماینده پارلمان یا مجامع)

2- انتخابات موضوعی  (دیدگاه مردم درخصوص موضوع)

- انتخابات فردی به سه دسته تقسیم می شود :

1- تعداد آرایی که فرد رأی دهنده از آنها بهره مند است .

2- چگونگی تخصیص و توزیع آراء .

3- تعداد نمایندگانی که برای هر ناحیه انتخاباتی باید برگزیده شود .

- انتخابات فردی به سه سیستم انتخاباتی تقسیم می شود :

            1- سیستمی که بر اکثریت نسبی آراء پایه ریزی شده .

            2- سیستمی که بر گزینش میان لیست های مختلف حزبی مبتنی است .

            3- سیستمی که بر اظـهار آراء و گرایـش های متفاوت و متنوع تـأکید  می کند .

1- سیستم اکثریت نسبی :

-          این سـیستم عمدتاً در کشـورهای انگلیسی زبان مورد اسـتفاده قـرار می گیرد .

-          ویژگی اصلی انتخاباتی آن این است که فردی که بیشترین رأی را کسب می کند ، پیروز می شود .

-          این سیستم به چند دسته تقسیم می شود :

الف) سیستم اکثریت نسبی در حوزه های تک عضوی . (نـماینده حـزب مشخص شده و رأی دهندگان فقط علامت می گذارند . بریتانیا ، آمریکا ، کانادا ، نیـوزیلند و آفـریقای جنوبی برای انتخاب اعـضای مجالس عـوام خود از ایـن  سیستم می نمایند ).

ب) سیستم اکثریت نسبی چند نماینده ای . (بیش از یک نـماینده انـتخاب می شود ).

ج ) سیستم  اکثریت نسبی متوازن . (انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ) .

2- سیستم ترجیحی :

-     رأی دهندگان در این سیستم ، صرفاً کاندیداهایی را مشخص می کنند که بیش از سایرین می پسندند و بر دیگران ترجیح می دهند .

-          این سیستم به چند دسته تقسیم می شود :

الف) سیستم ترجیحی تک عضوی : (1 - رأی جایگزین) پـس از انتخابات باید نصف بعلاوه یک رأی را بدست بیاورد و در صـورت عدم آن کمترین کانـدید حذف می شود و رأی گیری ادامه دارد) . (2- دو مرحله ای) اگر نصف به علاوه یک را بدست نیاورند ، در مرحله بعد نیاز به آن نیست و اکثریت آراء ملاک قـرار می گیرد .

ب) سیستم ترجیحی چند عضوی (تک رأی قابل انتقال) : بیـش از یـک عضو انتخاب می شود . در ایرلند می توانند با عدم رعایت و توجه به ترتیب مورد نظر اسامی کاندیداها را بنویسند ولی در استرالیا چنین  برگه هایی باطله محسوب می شود .

            مزیت آن ، حق انتخابی است که برای رأی دهندگان فراهم می شود .  

3- سیستم های لیستی :

-          متداول ترین و در عین حال متنوع ترین سیستم انتخاباتی است .

-          ویژگی های آن عبارتند از :

   1- رأی گیری تماماً بصورت حزبی صورت می گیرد .

   2- برای نواحی انتخاباتی چند نماینده ای و بزرگ صورت می گیرد .

   3- رأی دهندگان صرفاً از بین نمایندگان یک حزب ، گزینه های خود را بر     می گزینند . 

4-  سیستم های ترکیبی :

-     در برخی از کـشورها ، ترکیـب یک الگوی رأی گیری مبتنی بر نـواحی انتخاباتی با اضافه سازی ملی را مـورد اسـتفاده قرار داده انـد تا به این طریق ، مشکلات ناشی از هرگونه انحراف معیار اصلی نمایندگی متناسب را مرتفع سازند .

-          دانـمارک ، سوئد ، آلمان غـربی ، ایسلند ، استرالیا و ... دارای قوانـینی ترکیبی در انتخابات خود می باشند .

5-  رفراندوم و همه پرسی :

-     در اکثر رفراندوم ها و سایر نمودهای ترجیحی رأی دهی ، تصمیم گیری منوط به اخذ بیشترین تعداد آراء در کل حوزه سرزمینی است ؛ و به این شکل ؛ رفراندوم با انتخابات اکثریت نسبی تک عضوی معادل          می شود .

-          با اینکه تصمیم نهایی منوط به رأی اکثریت است ولی لزوماً دیدگاه تمامی رأی دهندگان نیست .

-     در برخی از کشورها ، از رفـراندوم به عـنوان ابزاری در راستای تأمـین حمایت عمومی شهروندان در مورد فعالیت های خاص مورد استفاده قرار می دهند .

-     رفراندوم از ابزار مورد علاقه دوگل بود . وی از این حربه استفاده می کرد تا بتواند حمایت عمومی را جلب کند و بر پارلمان غلبه نماید .

داده های انتخاباتی :

داده ها به دو دسته تقسیم نمود :

1- مدارک و منابع بدست آمده از رونـد رأی گیری که از طریق واحـدهای فضایی قانونی در دسترس قرار می گیرند (مجموعه های جمعیتی)

2- پروژه های مطالعاتی نمونه پیرامون لیست های حزبی و رفتار انتخاباتی (افراد) .

مدارک و داده های انتخاباتی و تحلیل های بوم شناختی :

-     با بهره برداری از روشهای کارتوگرافیک بسیار ساده می توان مشخص نمود که الگوی فضایی رأی دهی به حزب ، کاندیدا و یا موضوع اجـتماعی خاص چگونه است .

-          نقشه ها و توزیع فـراوانی ، پاسخ های بسـیار مفـیدی برای سئوالات مطرح پیرامون الگوی فضایی          رأی گیری ارائه می کنند .

-      همبستگی خطی و سیر بازگشتی رایج ترین تکنیک آماری است که برای نیل به اظهار نظرهای یکسان مورد استفاده قرار می گیرد .

-      از همبستگی های بـوم شناختی به عنوان نـشانه های ارتباطات میان الگوهای فضایی استفاده بسـیاری می شود و در جهت آزمایش ارتباطات احتمالی (فرضی) میان الگوهای رأی دهـی و سایر توزیع هـای فضایی به شدت مورد کاربرد هستند .

-          تحلیل عامل شامل مجموعه ای متناسب از تکنیک های مرتبط است .   

نظرسنجی ها :

-          نظرسنجی ها غالباً با هدف آگاهی از گرایش ها در نظریات و رفـتارهای پرسش شوندگان به اجراء گذاشته می شوند .

-     نظرسنجی ها اولین بار در سال 1824 در ویلمینگتون دلاور و با هـدف ارزیابی نتایج احتمالی رقابت های آتی ریاست جمهوری برگزار شد .

-          برخی از دلایل اشتباه بودن نظرسنجی ها :

Ø       عدم موفقیت در انتخاب واقعاً تصادفی نمونه ها

Ø       تغییر نظر و دیدگاه پرسش شوندگان

Ø        پاسخ هایی که خود گمراه کننده و اشتباه برانگیز هستند

 مطالعات اجتماعی :

-          متخصصان علوم اجتماعی در جهت دستیابی به انواع داده های مورد نیاز خود ، دامـنه مطالعات و ارزیابی ها را از حد نـظرسنجی ها گسـترده تر کرده اند .

-     پل لازارسفلد و همکارانش در دانشگاه کلمبیا در نیویورک ، در دهه 1940 پیشگامان مطالعات صورت گرفته در زمینه اجتماعی هستند .

-          امروزه ارزیابی های گسترده و مـنظمی توسط سازمان های مخـتلف در ایالات متحده صورت می گیرد :        

Ø       مرکز تحقیق و نظرسنجی ملی در دانشگاه شیکاکو (آمریکا) .

Ø       مرکز تحقیقات مطالعاتی در دانشگاه میشیگان (آمریکا) .

فصل سوم :

شکاف های سیاسی و جغرافیایی حمایت از احزاب

این فصل از کتاب به بررسی مطالعات تاریخی و بوم شناختی روکان و همکارانش در مورد نقش احزاب و شکاف های بر روی انتخابات از بعد جغرافیایی آن می پردازیم .

-        شکل گیری شکاف و احزاب سیاسی

انتخابات مدرن مشتمل بر رقابت میان احزاب سیاسی برای جلب حمایت برای رای دهندگان هستند . تصمیمی که رای دهندگان در هنگام انداختن رای خود به صندوق اتخاذ می کنند ، در واقع انتخاب حزب مورد نظرشان است . بنابراین در انتخابات کنونی انتخاب کاندیداهای غیر حزبی و مستقل به ندرت اتفاق می افتد . این مساله یعنی گرایش به احزاب به جای گرایش به کاندیداها در کشورهای مختلف متفاوت می باشد . در کشوری مثل ایالات متحده به دلیل اینکه تناوب ایدئولوژیک بارزی بین احزاب وجود ندارد ، شاید بتوان گفت این غلبه حداقل است .

انتخابات بدلیل آنکه ابعاد وسیعی را در بر می گیرد ، دچار پیچیدگی می گردد و بدین سبب انتخاب دیدگاه های احزاب به جای دیدگاه های کاندیداه های مختلف می تواند شرایط بهتر و آسان تری را برای شرکت کنندگان در انتخابات بوجود آورد .
( لیپست و روکان 1976 ) .

احزاب سیاسی باید لزوماً مجموعه ای ثابت ، متناسب و هماهنگ از سیاستمدارانی باشد که مبنای دیآسثانآدگاه ها و راه کارهای آنها برای رفع مشکلات و مباحث مطرح یکسان و ثابت است .

احزاب در واقع تصویری از خود در جامعه ارائه می کنند که در برگیرنده مجموعه رویکردها ، مواضع و دیدگاه هایی است که توسط کاندیداهای منتسب به آنها پیگیری و پیش برده می شود .

رویکرد روکان در مطالعه احزاب سیاسی ، رویکردی تاریخیست . در نظر وی ایماژهای حزبی در طول زمان ساخته می شوند . و آنها را می توان در وقایع خاص روی داده در روند توسعه سیاسی کشورها ریشه یابی نمود .

جدول 1-3 با استفاده از بررسی " رز و اروین 1970 "  17 کشور را در سه گروه جغرافیایی مختلف نشان می دهد :

جدول 3.1 : یک انتخاب در جدول احزاب

راست

دیگر

چپ

کشور

 کشورهای آنگلو امریکن

محافظه کار	لیبرال	لیبرال	بریتانیا
جمهوری خواه	دموکرات	--	ایالات متحده آمریکا
اصلاح طلب محافظه کار	لیبرال	نئودموکرات ها	کانادا
لیبرال-کانتری	لیبرال دموکرات	لیبرال	استرالیا
ملی گرا	سوسیالهای کریدیت	لیبرال	زلاندنو
--	فاین جیل فیانافیل	لیبرال	ایرلند

کشورهای اسکاندیناوی

محافظه کار	لیبرال کشاورزی ( مرکز )	لیبرال	نروژ
محافظه کار	لیبرال کشاورزی ( مرکز )	سوسیال دموکرات	سوئد
محافظه کار	رادیکال	سوسیال دموکرات	دانمارک
ائتلاف ملی گرا	لیبرال کشاورزی ( مرکز )	کمونیست ، سوسیال دموکرات	فنلاند

دیگر کشورهای اروپایی

دموکرات مسیحی گیولیست	لیبرال دموکرات	کمونیست  سوسیالیست	آلمان
دموکرات مسیحی (M.R.A )	رادیکال	کمونیست  سوسیالیست	فرانسه
مردمی (O.V.P )	..	سوسیالیست	اتریش
دموکرات مسیحی	لیبرال	کمونیست  سوسیالیست	ایتالیا
سوسیال مسیحی ، کاتولیک	لیبرال	سوسیالیست	بلژیک
مسیحی ، تاریخی ، کاتولیک	لیبرال	سوسیالیست	هلند
کاتولیک ، محافظه کار	رادیکال	سوسیال دموکرات	سوئیس

در این جدول تنها به احزاب عمده اشاره گردیده که از سال 1945 تاکنون حمایت عمومی را به خود اختصاص دادند . در جدول مذکور تنوع احزاب حزبی بسیار است هیچ دو کشوری نیستند که دارای مجموعه احزاب مشابهی باشند ، البته کشورهای اسکاندیناوی دارای شباهت های بسیاری هستند .

مشخص ترین کشور بدین لحاظ ایالات متحده است که دو عنوان حزبی آن " کارگر " و " سوسیال دموکرات " بصورت عناوین مشترک چپ " لیبرال " و " رادیکال " در مورد احزاب میانه رو و " محافظه کار " و " دمکرات مسیحی " غالباً بعنوان احزاب راست گرا مورد استفاده قرار می گرفتند .

-        ابعاد درگیری

احزاب سیاسی مدرن منعکس کننده درگیری هایی هستند که در گذشته صورت گرفته اند ، و از آنها منشعب می شوند و ریشه
می گیرند . مانند درگیری مذهبی بر سر قدرت پاپ ، باعث بروز شکاف های آشکاری در بسیاری از کشورها بصورت خطوط کاتولیک و پروتستان گردید . و درگیری های سرزمینی که باعث ایجاد شکاف در جامعه می گردد . روکان چهار قطب درگیری را بصورتی که در زیر آمده بیان می نماید .

 

تصویر ابعاد درگیری                                                  

 

محورهایی که برای درگیری عنوان شده یکی بر اساس درگیری های سرزمینی ( محور هسته حاشیه ) و دیگری بر اساس
درگیری های عملکردی ( محور عملکرد ) را نشان می دهد . روکان چهار قطب درگیری را در چهار گوش الگوی خود بیان
می کند . در گوشه g درگیری بر سر اهداف و ایده ملی است . ( مثلاً چه کشوری با چه نوع سیستم حکومتی بنا می شود ؟ ) در گوشه y درگیری بین فرهنگ غالب نخبگان ملی و اپوزیسیون های محلی و منطقه ای صورت می گیرد که در برابر همبستگی و آمیختگی مقاومت می کنند . در گوشه a درگیری به شدت عملگرایانه هستند و با علایق اقتصادی ارتباط دارند . در گوشه i درگیری ها همچنان عملکردی هستند اما با لایه ای از مباحث آشکار ایدئولوژیک نیز آغشته می شوند و منازعات عملگرا جای خود را به کشمکش های اخلاقی می دهند .

-        چهار شکاف اساسی در اروپا

روکان روند شکاف های اساسی در اروپا را در  چهار درگیری عمده پیگیری می کند . دو مورد از این شکاف ها محصول انقلاب ملی و دو مورد دیگر محصول انقلاب صنعتی هستند .

1-     فرهنگ تابع در تقابل با فرهنگ غالب : در این راستا دو روند بازشناسی شده اند ( کاروالو 1962 ) ، میزان تلفیق و همگون سازی که در روند توسعه زبان فرهنگ غالب انعکاس می یابد و میزان انگیزش یا تحرک که به معنای وارد کردن و بهره گیری از یک حوزه موضوعی در الگویی با مقیاس بزرگتر از ارتباطات اجتماعی و تعامل اقتصادی – فراتر از جامعه و اقتصاد سنتی و محلی – محدود است . ( اشاره به نسبت های جمعیتی ) .

2-     کلیسا در تقابل با دستگاه حکومتی : از نظر روکان درگیری میان ارمان هایی که در پی انگیزش دولت – ملت بودند و خواست مشترک کلیسا باعث بوجود آوردن شکاف فکری گردید که زیربنای ظهور بسیاری از احزاب سیاسی مدرن اروپا شد . مثل کشور هلند که درحال حاضر دارای احزاب سوسیال و لیبرال ، حزب کاتولیک و حزب تاریخی مسیحی است .

3-     اقتصاد اولیه در تقابل با اقتصاد ثانویه : انقلاب صنعتی نیز سبب بوجود آمدن درگیری هایی شده است که در سیستم های حزبی مدرن را شکل داده اند . درگیری اولیه میان علایق و درگیری های کشاورزی بود . بعنوان مثال کشورهای اسکاندیناوی احزاب کشاورزی محلی بسیار شاخصی را ایجاد کرده اند که به آسانی با محافظه کاران شهری همگون
نمی شوند .

4-     کارگران در تقابل با کارفرمایان : درگیری بر سر شرایط کاری و دستممزدها در ابتدا باعث تشکیل اتحادیه های کارگری متعدد شد و سپس شکل گیری احزاب سوسیالیست در سطح ملت ها را سبب گردید . ماهیت این احزاب چپ گراست ( مثل کارگر ، سوسیال دموکرات و کمونیست ) .

-        مدلی از از ائتلاف ها و اپوزیسیون های جایگزین  

انقلاب در زمانبندی و ماهیت انقلاب های ملی و صنعتی ، و شکاف های بحرانی که در کشورهای مختلف از آنها ناشی می شوند ، تفاوت های فاحشی را در سیستم های حزبی موجود امروز پدید آورده است . روکان سعی می کند عناوین متعدد حزبی مختلف را بصورت مجموعه ای منظم از تصمیم ها و پیشرفت هایی توضیح دهد که از تعامل سه شکاف بحرانی در تاریخ هر یک از کشورهای اروپایی ناشی شده اند . نتیجه آن مدلی از ائتلاف ها و اپوزیسیون های جایگزین است .

با توجه به شرایط ملی ائتلاف ها ممکن است با کلیسای ملی و یا کلیسای کاتولیک شکل گیرند – و حتی ممکن است موضعی سکولار اتخاذ گردد . از لحاظ اقتصادی نیز ، ائتلاف می تواند علایق ارضی یا شهری – صنعتی را شامل شود .

روکان با بهره گیری از این سیستم ائتلاف ها و اپوزیسیون ها ، هشت نوع سیستم حزبی عمده را بازشناسی می کند که در جدول 2-3 مشاهده می شوند . در این جدول مثلاً می توان به عامل اختلاف دایمی میان حزب محافظه کار بریتانیا و مشابه اسکاندیناوی آن پی برد . در حالیکه محافظه کاران بریتانیایی هیچ گاه به پیشرفتی در ناحیع سلتیک دست نیافته اند ، چنین عدم موفقیتی در مورد احزاب محافظه کار در اسکاندیناوی در خصوص کسب آراء بالا در نواحی روستایی از اهمیت کمتری برخوردار است .

جدول 3.2 یک نوع شناسی از سیستم های احزاب اروپایی

نمونه های تجربی		اپوزیسیون حاشیه	ملت- اتحادیه پیمانکاران	نمونه
اقلیت سیاست مخالف صنعتی	بریتانیا	مخالفین و شهر نشینان	کلیسای ملی و زمین داران	1
رادیکال های راست زمین دار مسیحی	اسکاندیناوی	مخالفین و زمین داران	کلیسای ملی و شهرنشینان	2
لیبرالهای باواریا	آلمان	1.سکولار و شهرنشینان 2.کاتولیک	کلیسای ملی ( بر خلاف اقلیت کاتولیک تازه کار ) و زمین داران	3
کاتولیک های باواریا	هلند	1.مخالفین و زمین داران 2.کاتولیک و زمین داران	کلیسای ملی ( بر خلاف اقلیت کاتولیک تازه کار ) و شهرنشینان	4
کاتولیک های کالوینیست	اسپانیا	1.شهرنشینان 2.کاتولیک	سکولار و زمین داران	5
کاتالان کوربیتها	فرانسه، ایتالیا	کاتولیک و زمین داران	سکولار و شهر نشینان	6
پان ژرمن صنعتی	اتریش	سکولار و شهری	کاتولیک و زمین داران	7
جدایی طلبان فلمیش	بلژیک	زمین داران	کاتولیک و شهرنشینان	8

مطالعات روکان پیرامون شکاف های سیاسی و سیستم های حزبی ، چارچوب منظمی را بوجود می آورد که در آن می توان جغرافیای گزینه های سیاسی را مشاهده کرد . در پرتو چنین ساختار نظری می توان الگوه های جغرافیایی حمایت مردمی و چگونگی انطباق آنها با سایر الگوه های اجتماعی اقتصادی را مورد کنکاش قرار داد .

-        پاره هایی از اروپا و پلورالیسم فرهنگی

آسان ترین روش برای بررسی جوامع جدید که توسط اروپایی ها کشف و فتح گردیده اند – از جمله آمریکای لاتین ، بخش فرانسوی کانادا ، ایالات متحده ، بخش انگلیسی کانادا ، بخش هلندی آفریقای جنوبی ، استرالیا و نیوزیلند – مطالعه آنها بعنوان " پاره هایی از اروپاست که در سراسر جهان پراکنده شده اند " .

تلقی جوامع جدید بعنوان پاره هایی جدا شده از اروپا در الگوی شکاف های روکان ما را در توضیح طیف ایدئولوژیک احزاب در یک سیستم حزبی مثلاً عدم وجود حزب چپ در ایالات متحده ( 1-3 ) یاری می نماید .

در اروپا دولت ملت هایی که تکامل یافته اند معمولاً بر یک فرهنگ غالب مبتنی بوده اند . استفاده از زبانی مشترک در هسته مرکزی کشور و وجود تفاوت های زبانی در مناطق حاشیه ای کشورها بروز می کند. نتیجه نهایی این روند ظهور مجموعه ای از دولت ملتهای تک فرهنگی است . ( مثل سوئیس و بلژیک ).

جابجایی و گسترش ملت های اروپایی به مناطق فراتر از حوزه های سرزمینی – فرهنگی خاص خود در اروپا ، و ورود آنها به آمریکای شمالی و مناطق حوزه استرالیا ، ترکیب بندی و پلورالیسم فرهنگی جدیدی را غیر قابل اجتناب نمود . ( فرهنگ غالب بریتانیایی است ) .

طیف جمعیتی دو کشور نیوزیلند و استرالیا به لحاظ فرهنگی از تجانس و شباهت های بسیاری برخوردارند و بدین طریق سیستم های حزبی آنها شباهت های بسیاری به سیستم های مورد استفاده در بریتانیا دارد . ( وجود حزب کارگر در آنها – وابستگی اقتصادی به بخش کشاورزی ) .

عوامل قومی در کانادا از اهمیت بیشتری برخوردارند . وجود احزاب جدایی طلب در بخش فرانسوی زبان کبک کانادا بیش از هر جای دیگر تجلی اینگونه عوامل است . دو حزب کبک و کردیت احزاب حاشیه ای محلی ( روستایی ) هستند که نمایانگر فرهنگ مغلوب هستند . در کانادا دو حزب عمده لیبرال و محافظه کاران پیشرو هستند .

ایالات متحده در سیستم حزبی خود دارای عناوین حزبی منحصر به فردی است . به رغم آنکه ساکنان اولیه ایالات متحده نیز اروپایی بودند ، روند تکامل سیاسی احزاب در این کشور بصورت کاملاً متفاوت و مجزا از اروپا شکل گرفت .

نخستین سیستم حزبی در ایالات متحده بر مبنای انگیزش و جنبش های توده ای مردمی شکل گرفت . احزابی که در انتخابات سال 1840 با یکدیگر به رقابت پرداختند ، دموکرات ها و آزادیخواهان ( ویگ ها ) بودند . عامل رواج و اقبال عمومی نسبت به سیستم دو حزبی بحث بوجود آوردن سازمان های حزبی در سطح ملی بود . این مهم در استقرار نخستین کنوانسیون ملی دموکراتیک در سال 1848 تجلی یافت .

از هنگام شکل گیری نخستین سیستم حزبی ، سه سیستم حزبی دیگر نیز بوجود آمدند که تمامی آنها از عناوین حزبی دموکرات و جمهوری خواه بهره برده اند . به اعتقاد ( کی 1955 ) وجه تمایز این سیستم ها ، انتخابات بحرانی است .

به بیان "کی" در انتخابات بحرانی ، نتایج قطعی رای گیری ها نمایانگر تغییر و دگرگونی شدید شکاف های پیشین در میان رای دهندگان است . بین انتخابات بحرانی ، سلسله ای از انتخابات " نرمال " وجود دارد که طی آن ، ائتلاف های گروهی که زیربنای حمایت از احزاب است تداوم می یابند . این انتخابات غیر بحرانی را بعضاً بصورت انتخابات " تثبیتی " ، " بازگردان " یا " انحرافی " طبقه بندی می کنند . ( برنهام 1974 ) .

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ، نخستین انتخابات بحرانی در سال 1856 صورت گرفت . نتیجه این انتخابات باعث جایگزینی جمهوری خواهان به جای ازادی خواهان گردید . انتخابات بحرانی بعدی به ترتیب در سال های 1896 ، 1928 و 1932 ظهور کردند .

نیودیل : انتخاباتی که در سال 1932 در دوران رکود اقتصادی در آمریکا برگزار گردید ، پایبندی حزب دموکرات به سیاست های اقتصادی بصورت اشتغال ، رفاه و استقراض عمومی در این انتخابات به نیودیل شناخته می شود .

در شرایطی که سیستم حزبی مدرن آمریکا و سیستم حزبی معادل آن در اروپا دارای ریشه های اولیه متفاوتی هستند ، چگونه
می توان انها را مقایسه کرد ؟ حقیقت آنست که تفاوت ها به شدتی که بعضاً تصور می شوند نیستند . علیرغم اینکه ایالات متحده حزب چپ گرای حقیقی ندارد ، حمایت از اتحادیه کارگری یکی از مهمترین مقوله هایی است که برای جلب نظر رای دهندگان مورد تاکید حزب دموکرات قرار می گیرد . بر اساس نظریه روکان در صورتی که درگیری های مرتبط با بازار کار مبنای تفاوت های حزبی باشند ، تفاوت های میان سیستم های حزبی در کشورهای مختلف شبیه هم خواهند بود .

-        انگیزش حاشیه نشینان

سیستم های حزبی اولین و مهمترین خروجی برای بخش ها و تقسیمات مختلف در درون جامعه هستند . ( لیپست و روکان 1967) . حزب سیاسی به عنوان عاملی یکسان ساز ، دارای دو عملکرد و کارکرد عمده است ، یکی فائق آمدن بر مولفه عدم دسترسی به مناطق و نواحی غیر مرکزی و حاشیه ای که شامل انتشار فضایی نظریات حزب از مرکز و هسته کشور به حاشیه هاست .

دوم اینکه با توجه به توسعه حق رای عمومی ، تعداد رای دهندگان بیشتر و جدیدتری را به عرصه سیستم سیاسی کشور وارد کنند.

مطالعه حول محور دو عامل فوق اصطلاحاً انگیزش حاشیه نشینان نامیده می شود .

-        دو منطقه حاشیه ای نروژ

همگون سازی و یکپارچه سازی مناطق حاشیه ای نروژ را می توان بصورت چهار مرحله در نظر گرفت . ( روکان 1970 ) . مرحله نخست کاملاً قانونی است ، مشارکت علنی و رسمی شهروندان در سیستم سیاسی . مرحله دوم انگیزش خاص شهروندان در رقابت های انتخاباتی است .( این روند را می توان مشارکت حداقلی نامید ). مرحله سوم ، فعال سازی شهروندانی که از حق رای جدید برخوردار شدند و ترغیب آنها به مشارکت مستقیم .

مرحله چهارم که به سیاسی شدن تعبیر می شود ، سیستم های سنتی حکومت و کنترل محلی از طریق ارائه احزاب سازمان یافته ملی شکسته می شوند . ( روکان 1970 ).

روکان در راستای ارائه تعریفی جامع و کلی تر از مفهوم حاشیه ای بودن ، به تقسیم بندی هایی که از بخش ها صورت می دهند ، عناصر فرهنگی و اقتصادی را می افزاید . با ترکیب شاخص هایی نظیر اشتغال در بخش اولیه ، کاهش جمعیت ، اندازه زمین زراعی ، سطوح درآمد ، و نیز بهره مندی از وسایل حمل و نقل ، مقادیر متعلق به نواحی حاشیه ای تمام بخش های نروژ بدست می آید . به این ترتیب می توان بخش ها را بصورت " نواحی کاملاً حاشیه ای " ، " نیمه حاشیه ای " و غیر حاشیه ای " ترسیم نمود .

میزان حضور مردمی به تناسب افزایش سطح حاشیه ای بودن کاهش می یابد . بطور کلی بخش های غیر حاشیه ای دارای سطوح حضور و مشارکت مردمی تقریباً 10 درصد فراتر از بخش های کاملاً حاشیه ای هستند .

-        انگیزش خلاء سیاسی : برگنلاند در اتریش

شدیدترین نمونه انگیزش سیاسی زمانی بروز می کنند که احزاب سیاسی کشور مجبور باشند از صفر شروع کنند . این مساله زمانی رخ می دهد که منطقه ای جدید در سیستم کشور وارد و بکار گرفته شود و در عین حال دارای پیشینه سیاسی خاص در این کشور نباشند . چنین " خلاء های سیاسی " با شکل گیری دولت های جدید پس از جنگ جهانی اول به شدت نمایان شدند .

برگنلاند شرقی ترین استان اتریش است که پس از جنگ جهانی اول از مجارستان به اتریش منتقل گردید و بدین ترتیب از ایالاتی مرکزی که توسط پارلمان بوداپست کنترل می شد ، به استانی تحت لوای حکومت جدید اتریش فدرال تبدیل شد . این استان در نوامبر سال 1921 به اتریش واگذار شد و در ژوئن 1922 انتخابات ملی با شرکت سه حزب عمده برگزار شد . حزب مسیحی کاتولیک ، حزب سوسیالیست و حزب رعیت . تقریباً تمامی رهبران حزبی و اکثر کاندیداها باید از وین به این ایالت منتقل
می شدند . با توجه به اینکه این منطقه بافتی به شدت روستایی و سنتی داشت ، انتظار می رفت که حزب مسیحی در انتخابات استانی به پیروزی برسد ولیکن سوسیالیست ها 39 درصد ، حزب مسیحی 31 درصد و حزب رعیت نیز 15 درصد از آراء را به خود اختصاص دادند . که این امر ناشی از عدم تعلق خاطر و همچنین شناخت از منطقه برگنلاند و نیز نبود ترتیب انگیزش مناسب بوجود آمد .

-        انگیزش نواحی حاشیه ای آمریکا

ایالات متحده نیز مانند نروژ دارای دو منطقه حاشیه ای عمده بود . به لحاظ سیاسی ، متمایز و بارزترین ناحیه حاشیه ای منطقه جنوب بود که تاریخچه طولانی مدتی از درگیری و نزاع با ناحیه صنعتی شمال را به همراه خود داشت . دومین ناحیه حاشیه ای ایالات متحده را می توان در غرب این کشور مشاهده کرد . این ناحیه حاشیه ای را غالباً مرز غربی آمریکا می نامند .

زمانی در تاریخ آمریکا بوده که در منطقه ای از این کشور ، به مدت تقریباً 100 سال بحث تثبیت و توسعه اقبال عمومی به احزاب مطرح نبوده و در واقع وظیفه انگیزش مناطق مرزی برای مشارکت در سیستم سیاسی آمریکا بر عهده احزاب « شرقی » قرار داشته است .

نخستین نمودهای بارز رای دهی « مرزی » با تصویب و اجرای قانون جدید فدرال طی سال های 1790-1778 بروز کردند .

تمامی سیستم های حزبی ایالات متحده مشتمل بر روابط دو حزبی بودند . اما در زمان های مختلف غالباً احزاب اقلیت سومی نیز وجود داشته اند که بدون آنکه قادر باشند به سیستم سیاسی کشور وارد شوند ، به پیشرفت هایی دست یافته اند .

در سال 1901 - یعنی دقیقاً یکسال پس از استقرار حزب کارگر بریتانیا – حزب سوسیالیست آمریکا شکل گرفت ، به گونه ای که چشم انداز های کاری آمها نیز حتماً قابل مقایسه است . در انتخابات 1912 کاندیداهای سوسیالیست ریاست جمهوری 6 درصد از کل آراء را به خود اختصاص داد . این عملکرد موفق دقیقاً شبیه مواردی است که ئدر آغازین روزهای شکل گیری حزب کارگر بریتانیا بروز نمودند . حزب سوسیالیست آمریکا در زمان اوج خود دارای یازده 11800 عضو و 1200 منتخب رسمی در سراسر آمریکا بود . در سال 1922 این افراد تقریباً از صفحه  سیاسی محو شدند و این در حالی بود که حزب کارگر بریتانیا ، به اپوزیسیون رسمی تبدیل شده بود و تنها یکسال با شکل دهی با نخستین دولت خود فاصله داشت .

در سال 1920 سوسیالیست ها تاثیر گذاری خود را از دست دادند که علت این مساله را باید تا حدودی در موضع ضد جنگ آنها جستجو کرد .

نتیجه اینکه مناطق حاشیه ای غرب و نواحی حاشیه ای صنعتی داخل شهری به عکس جنوب ، از تاثیر گذاری مداوم و عمده ای بر سیستم حزبی آمریکا برخوردار نبودند و در برخی مناطق حتی به عنوان طیف های بیگانه و دور افتاده از نظام همواره شمال – جنوب تلقی می شوند .

همچنان به نظر می رسد که حیات سیاسی آمریکا طیف حاشیه ای بسیار گشترده تری وجود دارد که برای انگیزش آماده است . شاید در همین جنبه از سیستم سیاسی آمریکا است که تمایز آشکاری میان کشورهای غربی مشاهده می شود و ماهیت احزاب سیاسی و مبانی حمایت از آنها در کشورهای غربی تفاوت کمتری به چشم می آید .

-        توزیع آراء حزبی

بعد هسته – حاشیه ای بدین لحاظ که ارتباط نزدیکی با عناوین مطرح در جغرافیا پیرامون مفهوم میزان دسترسی و پراکندگی فضایی نظریات و آراء دارد ، مورد توجه خاص جغرافیدانان قرار می گیرند .

الگوه های رای دهی را می توان برحسب میزان تمرکز فضایی طیف حمایت از احزاب مورد بررسی قرار داد . ( کاکس1969 ) . در یک سو می توان " الگوی تخته شطرنجی " را با توزیع ترکیبی متناسبی از حمایت کنندگان حزبی در نظر گرفت که در نقاط مختلف کشور با توجه به حامیان حزب رقیب تغییر می کنند . در سوی دیگر ، حامیان یک حزب کاملاً به بخشی از کشور محدود می شوند . آنچه که مشخص است هر چه واحدهای ناحیه ای مورد استفاده بزرگتر باشند ، ترکیب های بیشتری از رای دهندگان حزبی ثبت می شوند و در توزیع آماری کمتر توسعه و بسط می یابد . بعنوان مثال در بریتانیا می توان انتظار داشت که آراء حزب کارگر توسعه یابند و بیش از 623 حوزه انتخاباتی و 12 منطقه استاندارد را در مقیاسی بزرگتر در بر گیرند . ( مباحثی در استفاده از واریانس و انحراف استاندارد در معیارهای متداول توسعه در یک توزیع آماری ) .

-        ملی سازی رای دهی حزبی

با جایگزینی شکاف های عملکردی به جای شکاف های هسته – حاشیه ای ، " ائتلاف هایی بوجود می آیند که در گستره وسیع نواحی ، عناصر و غالب هایی قطبی شده مشابهی هستند ، و وحدت و یکپارچگی ذاتی جوامع سرزمینی و تثبیت شده را تحت الشعاع خود قرار می دهند " .( لیپست و روکان ) . این روند باید در بخشها و معیارهای رو به کاهش توسعه توزیع های آماری حزب- به خصوص در مقیاس منطقه ای منعکس شود . استوکس و کاکس این روند را ملی سازی رای دهی حزبی می نامند .

در مورد انتخابات 1945 و 1970 در داخل کشورها می توان مقایسه هایی صورت داد .

در غالب این کشورها تغییر اندکی در سطح رای دهی منطقه ای وجود دارد . نمونه هایی که در مورد رای دهی منطقه ای کاهش یافته موجود هستند . بیش از نمونه های رای دهی منطقه ای افزایش یافته معمول هستند ، اما نتایج و آثار آنها اندک است . دانمارک ، آلمان و ایتالیا نشانه های مشخصی از گرایش به کاهش آراء منطقه ای بروز داده اند ، کانادا و هلند نیز در حالیکه مبانی منطقه ای الگوهای رای دهی خود را حفظ کرده اند ، تا حدی نمودهایی از کاهش آراء را نشان می دهند . به عکس فنلاند تنها کشوری است که در آن ، آمار حاکی از تفاوت های منطقه ای فزاینده است .

-        ملی سازی نوسانات انتخاباتی

تغییراتی که در نتیجه ملی سازی رای دهی حزبی ایجاد شده اند در احزاب سطح ملی که برای جلب حمایت مردم در سراسر کشور رقابت می کردند به اوج خود رسیدند . رقابت های انتخاباتی به رخدادهایی لزوماً ملی تبدیل شدند. این مساله تحت عنوان پدیده نوسان متحدالشکل ( واحد ) در برخی از کشورها منعکس گردید .

نوسان انتخاباتی معیاری ساده از تغییر و دگرگونی از انتخاباتی تا انتخابات دیگر است . در موقعیتی دو حزبی ، این نوسان نمایانگر تغییر درصد هر یک از آراء حزبی به موازات دگرگونی همزمان چشم اندازها و شانس پیروزی آنهاست .

اگر در یک حوزه انتخاباتی خاص ، دو حزب به ترتیب 60 و 40 درصد از آراء را در انتخابات اول و 55 و 45 درصد آراء را در انتخابات دوم به خود اختصاص دهند ، نوسان 5 درصدی در مقابل حزب پیشرو بدست می آید .

اگر انتخابات حقیقتاً رقابت های ملی باشند ، آنگاه می توان تغییرات رای دهی مشابهی را در تمامی مناطق انتظار داشت . این مورد به خصوص در انتخابات کشور انگلستان مشاهده می شود اما در انتخابات آمریکا کمتر دیده می شود . وجود چرخه نوسانی کاملا یکپارچه و همسان در سطح تمامی حوزه های انتخاباتی به معنی آن است که تمامی حوزه ها همانند معدل ملی ، نوسان و تغییر خواهند داشت . واریانس نوسان حوزه های انتخاباتی صفر خواهد بود . این مساله نمایانگر ملی سازی کامل عوامل ایجاد کننده تغییرات انتخاباتی است .

در دو کشور ایالات متحده و بریتانیا ، مقیاس میانی جغرافیا – ایالت و منطقه – از کمترین اهمیت برخوردار است . با این حال در این مورد شباهت ها پایان می یابند ، در انتخابات ایالات متحده مهمترین عوامل تاثیر گذار در سطح حوزه های انتخاباتی است و در بریتانیا این عوامل تاثیر گذار در سطح ملی نمود می یابند . این تفاوت احتمالی تا حدی منعکس کننده تضاد در وسعت جغرافیایی دو کشور است .

 اگر تمامی محلات در دو شهر متمایل به نوسان و دگرگونی هماهنگ و یکسان باشند ، این الگو را  می توان الگوی نوسان ملی تلقی کرد ، این مساله بصورت عامل اول در تحلیل عامل مشخص می شود . چنین عاملی نمایانگر مشترک ترین الگوی نوسان در تمامی محلات است . (گرین 1972 )

کاکس (1974 ) بر این باور است که با توجه به آنکه هر یک از نواحی و یا حوزه های انتخاباتی دارای ترکیب متفاوتی از
گروه های اجتماعی اقتصادی است ، عامل تاثیرگذاری در مقیاس ملی باعث بوجود آمدن نوسان های متفاوتی در حوزه ها و نواحی انتخاباتی مختلف می شود .

محاسبه میزان ملی سازی دگرگونی انتخابات چندان آسان نیست. براساس شواهد موجود این میزان ملی سازی در بریتانیا بسیار بیشتر از ایالات متحده است ، در عین حال این روند در هر کشور عنصری حائز اهمیت در واریانس نوسان است . بدون شک بحث ملی سازی در تمامی تحلیل هایی که ارائه شدند بیش از مقیاس های جغرافیایی – میانی – ایالت ، منطقه ، شهر – حائز
اهمیت است. 

نظامهای انتخاباتی

به نظامی که از طریق آراء پستهای سیاسی برای اداره امور یک کشور تعیین می­شود، نظام انتخاباتی گفته می شود. ژان پل سارتر در مورد نظام انتخاباتی چنین می­گوید: «یک نظام انتخاباتی ـ به هر صورت که باشدـ عبارت است از مجموعه افراد انتخاب کننده­ای که مثل یک خمیر بی­شکل در معرض فشار عوامل خارجی قرار دارند. فهرست اسامی انتخاب شدگان به همان اندازه معرف اراده ملت است که انگار فهرست صفحات موسیقی فروش رفته، نمودار ذوق وسلیقه خریداران باشد» (شهبازی، 1380، ص59).

 نظامهای انتخاباتی متشکل از قوانینی است که هرکشور برای برگزاری انتخابات وضع کرده و می­تواند شامل سن واجدان حق رای برای گزینش نامزدها باشد که در عرصه انتخابات حضور دارند (عیوضی، 1378، ص75).

مباحث زیادی در نظامهای انتخاباتی مطرح می­شود که مهمترین آنها فرمول انتخابی که شامل نظام اکثریت ساده یا نسبی، اکثریت مطلق و وزن عددی حوزه های انتخاباتی، یعنی تعداد نمایندگان هر حوزه و حد نصاب انتخاباتی که حداقل حمایتی که هر حزب باید برای کسب نماینده بدست آورد را شامل می­شود. شرائط دیگر حاکم  بر نظام انتخاباتی مانند شرایط احراز حق رای، رویه های رایج در نامزدی، قواعد حاکم بر هزینه مبارزات انتخاباتی و . . . البته باید متذکر شد که دوره تصدی منصب تقریبا جزء مبحث نظامهای انتخاباتی قرار نمی­گیرد.

نظام انتخاباتی از اهمیت بسیاری در دموکراسی­ها برخوردارند زیرا در تعیین نتایج انتخابات، ماهیت نظام حزبی، شمار احزاب عمده، تک حزبی شدن یا ائتلافی شدن و انسجام درونی احزاب سیاسی بسیار موثر می­باشند. بصورتیکه، با تغییر نظام انتخاباتی می­توان تغییری اساسی در دموکراسی­ها ایجاد کرد. در نظامهای دموکراتیک انتخابات سه نقش را ایفا می­کند:

1-    هدایت سیاسی کل کشور و گرایشهای سیاسی؛

2-    تعیین حکمران در سطح ملی؛

3-    اعطای مشروعیت (با تعریف خاص آن) به قدرت عمومی حاکم (یعنی دولت) .

این نظامها هدف از انتخابات را ساماندهی به «خردجمعی» و «تجمع عقول» می­دانند (سنگابی، 1380، ص55).

مهمترین اشکال نظام انتخاباتی، شکل اکثریتی است. نظام اکثریتی را می­توان برای انتخاب روسای جمهور و نمایندگان مجلس بکار برد. دربین اشکال اکثریتی مختلف، نظام اکثریت ساده یا اکثریت نسبی بسیار رایج است. در این نظام نامزدی که از بیشترین آراء برخوردار باشد پیروز می­گردد. بنابراین اکثریت مطلق یا نصف به علاوه یک برای نظام انتخاباتی دیگری که مورد استفاده قرار می­گیرد، نظام نمایندگی تناسبی است که در قرن نوزدهم و در قرن بیستم بوسیله بسیار از کشورهای اروپایی که روش اکثریتی را بکار میبرند، اتخاذ شد و رایجترین روش انتخابات درمورد پارلمانها می­باشد. در نظام نمایندگی تناسب هر چه شمارش نامزدهای قابل انتخاب در حوزه­های انتخاباتی بیشتر باشد امکان کسب کرسی به وسیله احزاب کوچکتر بیشتر می­شود. برعکس حوزه­های انتخاباتی واجد نامزدهای قابل انتخاب کمتر، مانعی برای احزاب کوچکتر ایجاد می­کنند. چون ایجاد تناسب میان آراء و کرسیهای حوزه­های انتخاباتی را افزایش داده­اند.

«تقسیم بندی حوزه های انتخاباتی نتیجه عملکرد جغرافیای انتخاباتی و یک اقدام ژئوپولتیکی است که برای مدت معینی به نفع نیروهای سیاسی­ای انجام می­شود که آنرا به انجام می­رساند (ایولاکوست، 1378، ص152).

 سیستمهای انتخاباتی

هرنظام انتخاباتی، براساس مجموعه­ای از واحدهای سیاسی و اداری سازمان­دهی می­شود. سازمان­دهی سرزمینی و تعریف دقیق محدوده­های انتخاباتی یا حوزه­های انتخاباتی از عوامل بسیار مهم در فرآیند انتخابات ـ سازمان دهی احزاب و رقابت و نتایج آن بشمار می­رود ( Dikshit, 1995, p295). سیستمهای انتخاباتی تعیین کننده، ترسیم حوزه­های انتخاباتی یا تخصیص کرسیها می­باشد. برای شناسایی تاثیر سیستم­های انتخاباتی بر حوزه­های انتخاباتی باید انواع آنها مورد بررسی قرار گیرد. که در این بخش بطور مختصر به سه نظام انتخاباتی اصلی پرداخته می­شود.

نظام انتخاباتی اکثریتی

که بطور کلی به دو دسته تقسیم می­شود:

 الف) نظام بیشترین آراء در این  شیوه هر کاندیدایی که بیشترین رای را در جریان برگزاری انتخابات بدست آورد، برنده شناخته می­شود. هرچند ممکن است آراء فرد پیروز کمتر از تمام آراء شرکت کنندگان باشد. دراین نظام از شیوه «اعلام اولین برتر»[1] استفاده می­شود. حوزه­های انتخاباتی که برای این سیستم در نظرگرفته شده­، حوزه­های تک نماینده­ای می­باشند.

ب) نظام اکثریت آراء در این شیوه هرکسی که بتواند بیش از 50 درصد آراء به صندوق ریخته را بدست آورد برنده می­شود. در صورتیکه هیچ کدام از منتخبان نتوانند به اکثریت برسند انتخابات به دور دوم کشیده می­شود. این روش در کشورهایی مانند فرانسه و استرالیا نمود بیشتری دارد. در استرالیا از شکل دیگری از نظام اکثریت آراء استفاده می­کنند که نظام آراء بدیل است به این صورت که رای دهندگان نه تنها اولویت اول را انتخاب می­کنند، بلکه اولویتهای دیگر را نیز انتخاب می­کنند. کاربرد این روش برای این است که اگر کاندیدایی نتوانست اکثریت را کسب کند با احتساب اکثریت­های بعدی به اکثریت جامعی دست یابد (نوذری، 1381، صص134،135).

نظام انتخابات اکثریتی در ایران هم بکار برده می­شود، تاقبل از انتخابات هفتم مجلس شورای اسلامی در اسفند1382 کاندیداها حداقل باید یک سوم کل آراء را برای پیروزی کسب می­کردند و درغیر اینصورت انتخابات به دور دوم کشیده می­شد (مذاکرات مجلس شورای اسلامی، 1364، دوره 5). اما در انتخابات 1382، اکثریت از یک سوم به 25درصد +1 کل آراء کاهش پیدا کرد. و درصورت عدم کسب آراء لازم به تعداد دو برابر سهمیه حوزه انتخاباتی کاندیداهای با آراء بالا به دور دوم راه می یابند و در این مرحله کسب بالاترین رای تضمین پیروزی را به دنبال دارد.

نظام تناسبی

در این نظام انتخاباتی، نمایندگان به نسبت جمعیت هر حوزه انتخاباتی تعیین می­شوند. در این نظام سعی می­شود تا به شیوه های عادلانه و مناسب میزان آرایی که هر کاندیدا یا حزب بدست می­آورد با درصد کرسی­هایی که اشغال خواهد کرد مرتبط باشد (نوذری، 1381، ص135). این روش بر ارائه فهرستی از طرف احزاب وبرگزاری انتخابات تنها دریک مرحله مبتنی است. برای کسب کرسی بوسیله هر حزب دربرخی از کشورها حداقلی (دانمارک 2 درصد) را نظر گرفته اندکه با احراز آن شرط می­تواند صاحب کرسی شود.

در این نظام،  هر حزب فهرست نمایندگان خود را منتشر می­کند ورای دهندگان به فهرست احزاب رای می­دهند. درنهایت بعد از شمارش آراء و مشخص شدن درصد آراء هرحزب به همان میزان از تعداد کرسیها کسب می­کند. دراین روش ممکن است کل کشور به عنوان یک حوزه انتخاباتی (ایرلند و اسرائیل) درنظر گرفته شود.

 2-6-2-3- نظام انتخاباتی مختلط

این نظام بصورت تلفیقی از دو نظام قبلی می­باشد. و به دو صورت برگزار می­شود و برگرفته از نظام انتخاباتی آلمان است. در این نظام هر رای دهنده دارای دو رای می­باشد. رای اول به کاندیدای فردی و رای دوم به لیست ارائه شده احزاب اختصاص می­یابد. کاندیدائی که نسبت به دیگران در حوزه­های تک کرسی رای بیشتری بدست آورد پیروز خواهد شد. و رای دوم برحسب سنجش میزان رای حزب که در صورت کسب هرنسبت آراء کل به همان مقدار صاحب کرسی خواهد شد. در آلمان هر حزب حداقل باید 5 درصد آراء را کسب کرده باشد یا درسه حوزه انتخاباتی کاندیداهایش کرسیها را کسب نموده باشد تا بتواند در بوندستاگ صاحب نماینده باشد. اگر یک حزب کرسیهای بیشتری کسب کرده باشد می­تواند آراء احزاب کمتر از 5 درصد را به همان میزان رای بدست آورد(148، 143، 2004، Helms). کشورهای ایتالیا از 1993، ژاپن از 1994، فرانسه از 1919 تا 1924 و از 1951 تا 1956 در انتخابات مجلس و از سال 1982 در انتخابات شوراهای شهری از این سیستم استفاده نموده­اند.

جغرافیای  انتخابات

از زمانی که جغرافیدانان سیاسی از تشریح الگوهای کلی سیاسی، حرکتی را به سمت شمارش آراء نیز آغاز کردند تا رابطه جغرافیا و انتخابات را در روند تشکیل حکومتها تعیین نموده و الگوهای آن را جامعیت بخشند، موضوع جغرافیای انتخابات در محافل علمی و دانشگاهی دنیا متولد شدکه 9 دهه بطول انجامید (مجتهدزاده، 1379، ص37).

می­توان سرآغاز شکل­گیری علم جغرافیای انتخابات را 1913 میلادی در فرانسه دانست که آقای آندره زیگفرید دانشمند فرانسوی در تاریخ فوق به طرح چنین واژه ای اقدام نمود و درجهت نمایان کردن ارتباط عوامل جغرافیایی با پدیده انتخابات همت گماشت. وی با مبنا قراردادن ناحیه انتخاباتی غرب فرانسه به بررسی ارتباط موجود میان عوامل جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی و . . . با انتخابات پرداخت و با استفاده از روش نقشه های مقایسه­ای نتایج انتخابات ارتباط مسلم پدیده­های مذکور را بر روی نقشه­های مخصوصی به تصویر کشید و اگر نقشه را قدیمی­ترین و پایه­ای­ترین تخصص جغرافیایی بدانیم کاری بس جغرافیایی انجام داد. آقای زیگفرید با تداوم مطالعات خود در سال 1949مطالعه وسیعی متشکل از بررسی جغرافیای انتخابات در فاصله سالهای 1871 تا 1940در منطقه آردش فرانسه را به انجام رساند و پایه های علم جغرافیای انتخابات را استحکام بخشید، بنابراین به حق می توان وی را پدر دانش جغرافیای انتخابات نامید (پیشگاهی فرد، 1379، ص27).

این مطالعات توسط محققین دیگر از جمله رایت ادامه یافت و آثار ارزشمندی چون کتاب «اطلس جغرافیای تاریخی ایالات متحده» توسط پاولین 1933و دیگران تالیف شد که در آن نقشه­های متعددی درباره نتایج انتخابات و تحقیقات موضوعی درج گردیده است.

از دیگر شاگردان و همکاران فعال آندره زیگفرید می­توان از فرانسوا گوگل 1951و لانسلو 1968 نام بردکه تحقیقات جغرافیای انتخابات را وسعت بخشیدند.

وی .او.کی دانشمند آمریکایی با انجام مطالعاتی درخصوص جغرافیای انتخابات در آمریکای جنوبی از دیگر پیشکسوتان این علم محسوب می گردد( پیشگاهی فرد، 1372، ص27).

در سالهای دهه 1960جغرافیدانان آمریکایی مطالعات گسترده­ای را درخصوص انواع انتخابات (مجلس، انجمنهای ایالتی، ریاست جمهوری و . . . به انجام رسانیدند) و به تقویت این فکر که «جغرافیای انتخابات» می­تواند یکی از منابع طرح دیدگاه ­ای تازه در بخش جغرافیای انسانی باشد کمک کردند.

مقبولیت موضوع انتخابات به عنوان یک زمینه تحقیق درجغرافیای سیاسی پس از انتشار مقاله معروف باستید درسال 1975 اتفاق افتاد و سپس با انتشارات جیبی پنگوئن درباره جغرافیای انتخابات و با ارائه سلسله مقالاتی توسط تیلور و جانستون ادامه یافت. همزمان دراغلب کشورهای دیگر نیز ازجمله استرالیا، نیوزلند، هلند، اسرائیل، هند و برخی دیگر از کشورهای اروپایی غربی تحقیقاتی موازی در خصوص جغرافیای انتخابات صورت گرفت و در نهایت جغرافیای انتخابات رسماً به عنوان یکی از گرایشهای مسلم جغرافیای سیاسی شناخته شد و از آن پس مطالعه بر روی این شاخه از جغرافیا سیاسی عمومیت یافت (پیشگاهی فرد، 1379، ص20).

 2-7- 1- روشهای مطالعه در جغرافیای انتخابات

جغرافیای انتخابات معمولا به دو روش 1-روش مکانی ـ ساختاری و 2- روش فضایی ـ رفتاری، مطالعه می­شوند که در این قسمت هرکدام بطور جداگانه مورد بررسی قرار می­گیرند.

روش مکانی ساختاری

بر اساس تحقیقات زیگفرید 1913 مکتب مطالعات جغرافیایی انتخابات در فرانسه پایه­ریزی شد و مطالعاتی که توسط جغرافیدانان فرانسوی در رابطه با رفتارهای انتخاباتی صورت گرفت بقدری وسیع بود که قسمت اعظم مطالعات سیاسی فرانسه به این موضوع معطوف گردید. تحقیقات زیگفرید در سایر نقاط اروپا و ایالات متحده نیز مورد بهره برداری قرار گرفت.

در اینجا موضوعی که عمده توجه جغرافیدانان را به خود معطوف داشته است نوسانات فضایی و گاه و بیگاه برگزاری انتخابات و تاثیرات آن بر مسایل محیطی، اجتماعی و اقتصادی می­باشد. بنابراین در اصل این مطالعات با تجزیه وتحلیل آراء گردآوری شده و جزئیات مربوط به آن با توجه به تطابق مکانی آن با تغییرات حاصله براساس نوسانات محیطی آن از جمله «مسائل اقتصادی، اجتماعی» سروکار دارد.

صاحب نظران این رشته (از جمله زیگفرید، کرب هیل ودیگران) اساس ایده خود را براین قرار داده بودند که مردم در واقع به چیزی که از منافع آنها حمایت کند رای می­دهند. آنها سپس در روش مکانی خود به کشف خصوصیات رای دهندگان پرداختند تا بتوانند از این طریق به منافعی که مدنظر آنهاست پی ببرند، تفاوتهای مکانی از نظر طبقات اجتماعی و اقتصادی، مذهب، ملت و نژاد درمیان شاخص­های اولیه ایست که مورد نظر قرار می­گیرد. استفاده از این روش، جغرافیدانان سیاسی را به این سمت سوق می­دهد که به بیان مبانی الگوهای رای دهی بپردازند، و همچنین پیش بینی کنند که چگونه یک الگو می­تواند تغییر پیدا کند، مثلاً آزادی انتخاب نادیده گرفته شود و یا اینکه مهاجرت اتفاق افتد. کارشناسان و صاحب نظران با استفاده از این شیوه به جمع آوری اطلاعات درباره متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و همچنین متغیرهایی که در گزارشهای آمار جمعیت آمده می­پردازند.

-جغرافیا.انتخابات.نمایندگی وقدرت

هدف انتخابات تخصیص قدرت سیاسی است –درحالی که رفراندوم یا همه پرسی در   راستای اتخاذ تصمیم درمورد یک موضوع خاص برگزار میشود.

دراین فصل از کتاب تعامل میان رای دهندگان وبازیگران سیاسی به سوی نقش ها  و عملکردهای بازیگران موفق در فرایند انتخابات معطوف می گردد.

هرچه ناحیه انتخاباتی میانگین بزرگتر باشد احتمال تاثیر گذاری مقوله محلی دریک بخش بر کل انتخابات کمترخواهد بود.

با توجه به منابع محدودی نظیروقت و پول – زمان و منابع مالی – که در اختیار رقابت کنندگان عرصه های سیاسی قرار می گیرد تبلیغات انتخاباتی بیشتر محلی خواهد شد.

چهار مولفه زیر عموما در پی ریزی سیستم انتخاباتی بسیار حائض اهمیت تلقی می شوند:

1- انتخابات باید به صورتی سازماندهی شوند که تساوی و برابری دموکراتیک برای شرکت کنندگان را تضمین کنند "هر فرد یک رای- هر رای یک ارزش "

 2- اتخابات باید به صورتی سازماندهی شوند که دیدگاه های مختلف رای دهندگان به طور متناسبی در پارلمان نماینده داشته باشند.

3- انتخابات باید دولت هایی را بوجود آورند که مبنای کوچک و صرفا بخشی در جغرافیای نمایندگی نداشته باشند.

4- انتخابات باید به رای دهندگان حد اکثر گزینه و حق انتخاب ممکن را اعطا کنند.

-ماهیت نمایندگی:

نوع شناسی جهت گیری های نقش نمایندگان که توسط نیوتن(1976) ارائه گردید.

1- وکیل یامعتمد:اعضایی که نمایندگان وکالتی هستندبه پارلمان خاص فرستاده میشوند

تا نماینده دیدگاه کسانی باشند که انها را انتخاب می کنند.

2- عضوحزب یا نماینده ای مستقل:

3- نماینده محلی یا فرماندار سرزمین (محلی ):اگر اعضا انتخاب شده برای پارلمان

خاص نماینده رای دهندگان یک ناحیه خاص باشند –ایا مسئولیت انها صرفا در قبال

رای دهندگان به خود است یانسبت به کل کسانی که به عنوان نماینده انها انتخاب شده

اند.

4- سیاست گذاران یا مجریان : اعضایی که نقش اصلی خود را سیاست گذاری برای کل رای دهندگان می پندارند٬ اهمیت نسبتا اندکی  برای نقش نمایندگان محلی در نظر می گیرند.

5ـ متخصص پارلمانی یا غیر متخصص جامع گرا: پارلمان وبدنه های مشابه آن دردولت های مدرن مسئول طیف گسترده ای ازعملکردهای اجرایی هستند و اعضای

بسیار اندکی به صورت انفردادی از زمان ومنابع لازم برای بهره مندی از دانش جزییاتی وتخصصی پیرامون تمامی این نقش ها برخوردارند.

6ـ مستقل یا تحت گروه های فشار: یکی دیگر از پیامدهای پیچیدگی فزون یافته در پارلمان ها ٬ رشد گروه های فشار که در جهت تضمین حفظ برخی از علایق بخشی وخاص توسط اعضای مجالس تشکیل می شوند. چنین گروه های فشارغالبا از وجهه قانونی نهادینه ای برخوردار می گردند.

نیوتون با اطلاعاتی که از بیرمینگام به دست آورد توانست پنج نوع عضو مجلس را شناسایی کند: 1ـ نمایندگان بخشی(محدوده ای) 2ـ عاملین مردم 3ـ مدافعان خط   مشی ها 4ـ واسطه های خط مشی ها 5ـ سخنگویان خط مشی ها

-جغرافیا.انتخابات.نمایندگی وقدرت

هدف انتخابات تخصیص قدرت سیاسی است –درحالی که رفراندوم یا همه پرسی در   راستای اتخاذ تصمیم درمورد یک موضوع خاص برگزار میشود.

دراین فصل از کتاب تعامل میان رای دهندگان وبازیگران سیاسی به سوی نقش ها  و عملکردهای بازیگران موفق در فرایند انتخابات معطوف می گردد.

هرچه ناحیه انتخاباتی میانگین بزرگتر باشد احتمال تاثیر گذاری مقوله محلی دریک بخش بر کل انتخابات کمترخواهد بود.

با توجه به منابع محدودی نظیروقت و پول – زمان و منابع مالی – که در اختیار رقابت کنندگان عرصه های سیاسی قرار می گیرد تبلیغات انتخاباتی بیشتر محلی خواهد شد.

چهار مولفه زیر عموما در پی ریزی سیستم انتخاباتی بسیار حائض اهمیت تلقی می شوند:

1- انتخابات باید به صورتی سازماندهی شوند که تساوی و برابری دموکراتیک برای شرکت کنندگان را تضمین کنند "هر فرد یک رای- هر رای یک ارزش "

 2- اتخابات باید به صورتی سازماندهی شوند که دیدگاه های مختلف رای دهندگان به طور متناسبی در پارلمان نماینده داشته باشند.

3- انتخابات باید دولت هایی را بوجود آورند که مبنای کوچک و صرفا بخشی در جغرافیای نمایندگی نداشته باشند.

4- انتخابات باید به رای دهندگان حد اکثر گزینه و حق انتخاب ممکن را اعطا کنند.

-ماهیت نمایندگی:

نوع شناسی جهت گیری های نقش نمایندگان که توسط نیوتن(1976) ارائه گردید.

1- وکیل یامعتمد:اعضایی که نمایندگان وکالتی هستندبه پارلمان خاص فرستاده میشوند

تا نماینده دیدگاه کسانی باشند که انها را انتخاب می کنند.

2- عضوحزب یا نماینده ای مستقل:

3- نماینده محلی یا فرماندار سرزمین (محلی ):اگر اعضا انتخاب شده برای پارلمان

خاص نماینده رای دهندگان یک ناحیه خاص باشند –ایا مسئولیت انها صرفا در قبال

رای دهندگان به خود است یانسبت به کل کسانی که به عنوان نماینده انها انتخاب شده

اند.

4- سیاست گذاران یا مجریان : اعضایی که نقش اصلی خود را سیاست گذاری برای کل رای دهندگان می پندارند٬ اهمیت نسبتا اندکی  برای نقش نمایندگان محلی در نظر می گیرند.

5ـ متخصص پارلمانی یا غیر متخصص جامع گرا: پارلمان وبدنه های مشابه آن دردولت های مدرن مسئول طیف گسترده ای ازعملکردهای اجرایی هستند و اعضای

بسیار اندکی به صورت انفردادی از زمان ومنابع لازم برای بهره مندی از دانش جزییاتی وتخصصی پیرامون تمامی این نقش ها برخوردارند.

6ـ مستقل یا تحت گروه های فشار: یکی دیگر از پیامدهای پیچیدگی فزون یافته در پارلمان ها ٬ رشد گروه های فشار که در جهت تضمین حفظ برخی از علایق بخشی وخاص توسط اعضای مجالس تشکیل می شوند. چنین گروه های فشارغالبا از وجهه قانونی نهادینه ای برخوردار می گردند.

نیوتون با اطلاعاتی که از بیرمینگام به دست آورد توانست پنج نوع عضو مجلس را شناسایی کند: 1ـ نمایندگان بخشی(محدوده ای) 2ـ عاملین مردم 3ـ مدافعان خط   مشی ها 4ـ واسطه های خط مشی ها 5ـ سخنگویان خط مشی ها

                                                                                                               ماهیت نواحی انتخابی

ارزش آرا:  

درجستجوی قدرت:

انتخابات وتساوی دمکتراتیک :(یک فرد٬یک رای٬یک ارزش)

با وجودی که قاعده ((هر فرد٬ یک رای)) وجود دارد٬ بحث ((یک رای یک ارزش)) کتر تحقق می یابد. در سیستم های اکثریت نسبی بسیاری از آرا به هدر   می روند.

چرا که یا برای کاندیدای شکست خورده یه صندوق ریخته شده اند و یا برای کاندیدایی که حتی بدون آن آراء نیز به پیروزی خواهد رسید.

سیستم های انتخاباتی چون لیستی (اعضایی که بر اساس لیست های خوبی انتخاب می شوند.)

یا سیستم رای دهی ترجیحی (سیستم رای جایگزین) تک رای قابل انتقال٬ گزینه ای غیراز گزینه ی اول در برگه های رای مورد توجه قرار گیرند.

ازاین قابلیت برخوردار است تا تساوی دریک فرد ٬ یک رای ٬ یک ارزش را بوجود آورد.

آرا وقدرت رای دهی :

قدرت سیاسی هر حزب ٬ تعداد ائتلاف هایی است که می تواند از طریق کناره گیری یک جانبه بشکند و با مشکل مواجه سازد.

هر چه آراء حزب در تعیین موفقیت ائتلاف اهمیت بیشتری داشته باشند٬ تاثیرگذاری آن بر خط مشی های ائتلاف که پس از شکل گیری دولت تنظیم می شوند بیشتر خواهد بود.

حامیان نمایندگی متناسب چنین استدلال می کنند که توزیع در طول احزاب سیاسی باید حتی الامکان به صورت کامل ودقیقی در توزیع عضویت پارملانی منعکس شود.

انتخاب ونمایندگی متناسب :

نمایندگی وقدرت هیچ سیستم انتخاباتی مبتنی بر نواحی نمی تواند متضمن نمایندگی متناسب باشد.

سیستم اکثریت نسبی با نواحی تک عضوی ٬ غیر محتمل ترین رویکردی است که به نمایندگی متناسب منتهی می گردد. الگوی جایگزینی که معموله برای سیستم های اکثریت ارائه می شود بیش از پیش از احتمال تحقق نمایندگی متناسب برخوردار است و در بسیاری از کشورها مستلزم آن خواهد بود که دولت ها تنها از طریق ائتلاف های میان احزاب شکل گیرند.

صاحب نظران علوم سیاسی نیز با تقریبا چنین قطعیطی می توانند اظهار نمایند که نمایندگی متناسب تاثیر شدید ویا غیرقابل اندازه گیری برساختاروبرنامه های احزاب ونیز رفتار وافکار سیاستمداران باقی می گذارند .

جغرفیای قدرت:

اگر بپذیریم که یکی از عملکردهای اصلی انتخابات به وجود آوردن دولت های قدرتمندی است که به طور گسترده به روند قانون گذاری بپردازند ٬ چنین می توان استنباط کرد چنین حزبی باید به طور گسترده ای از مبنایی برخورداد گرد که به نقش آفرینی اعضای آن در بخش های مختلف طیف جمعیتی سراسر کشور وابسته باشد.

اینکه آیا نمایندگان ٬ منتخب تواحی هستند که از آنها کسب رای کرده اند و همواره می توانند مشکلات محلی خود را شناسایی و مرتفع سازند ٬ به این مطلب وابسته است که جوامع چه خواست و نیازی از سیاستمدران خود دارند.

دموکراسی مستقیم :

 اجتناب از جغرافیای نمایندگی :

در تعریف کلاسیک دموکراسی ٬ اداره ی حکومت به وسیله ی مردم را شاهد هستیم.

ایجاد چنین شکلی از دولت مستلزم انتخابات است.

دموکراسی غیر مستقیم که طی آن تصمیمات برای رای دهندگان توسط نمایندگان منتخب آنها اتخاذ می شوند.

رفراندوم ها مسیر مناسبی برای دموکراسی مستقیم را شکل می دهند .

چهار نوع رفراندوم را بر حسب استفاده و کاربرد آنها می توان شناسایی کرد:

1ـ دموکراسی سنتی : طی آن رفراندوم یک ساز و کار اجباری برای تعیین و تشخیص خواست مردم پیرامون مقوله های عمومی در تمام سطوح حکومتی است.

2ـ رفراندوم های ضد حکومتی : نماینگر ترس و وحشت از حکومتی قدرتمند در اذهان قانون گذران است که بسیاری از قوانین کشوری را نوشته اند.

3ـ مجریه در تقابل با مقننه : یک عامل اجرایی برای مقابله با (ملغی کردن) قانونی متعارض ممکن است از رفراندوم بهره ببرد.

4ـ رفراندوم های حاکمیت ملی : طی آن سازمان سرزمینی نیازمند تایید عمومی است. بتابراین نقش حوزه سرزمین در چنین مباحثی از اهمیت ویژه ای برخوردار است وپیوندهای عمیقی را نمایان می سازد که بین افراد ومکان ها وجود دارند.

ظهور مجدد شکاف های هسته ـ حاشیه :

رفراندوم هایی که پیرامون مباحث مرتبط با حاکمیت ملی برگزار می شوند گاهی نمونه ی جالبی از الگوهای فضایی رای دهی تحت دموکراسی مستقیم را بوجود   می آورند ٬ که در مواردی حتی با الگوهای تحت دموکراسی مستقیم را بوجود        می آورند ٬ که در مواردی حتی با الگوهای تحت دموکراسی غیرمستقیم بسیارمتفاوت هستند. که درمواردی بسیار در چنین رای دهی بر اساس متغییرهای مختلف اجتماعی ٬ اقتصادی شکاف بین هسته و حاشیه مشاهده می شود. و گاهی در برخی مواقع شکاف هسته وحاشیه جای خود را به شکاف طبقاتی دادند.              ازنمونه های شکـــاف هسته و حــــاشیه می تـــــوان رای دهــی در مــــــناطق (شهری ـ روستایی) را نام برد.

صندوق های اخذ رای به عنوان دمـــوکراسی مستقیم :

امروزه بیش از پیش برای این هدف ازنظرسنجی های متوالــــــی عمومی استفاده می کنند.

بنابراین همه پرسی های سیاسی به طور فزاینده ای به عنوان ابزارهای دموکراسی مستقیم البته تا حدی غیردقیق وناقص مورد استفاده قرار می گیرند.

باوجودی اینکه دموکراسی مستقیم ممکن است به عنوان ابزاری درجهت تطبیق خط مشی های عمومی با نگرش های عمومی ٬ غالبه بر شکل های متعدد دموکراسی مستقیم ترجیح داده شود ٬ یک نکته منفی نیز بروز می کند که آن سلب هر گونه قدرت از گروه های اقلیت است.

تمامی شکل های سیستم انتخاباتی دارای نکان منفی نیز هستند ودسترسی به الگوی کامل یک فرد یک رای یک رای یک ارزش غیر ممکن است ودرنتیجه دموکراسی مستقیم نیز صرفا مزایا ونکات مثبت ندارد.

نتیجه گیری: با توجه به نقش های چند گانه ای که انتخابات محقق می کنند ٬ پاسخ ساده و مشخص در این خصوص که چه سیستم انتخاباتی بهترین است ٬ وجود ندارد.

این مسئله به صورت خاصی به نقش های برجسته ای وابسته است که از نمایندگان احزاب انتظار می رود ونیز نقش هایی که از بافت اجتماعی انتظار می روند که سیستم انتخاباتی در آن به عمل مشغول است.

تمام آنچه که تا کنون توانسته ایم نمایان سازیم ٬ روابط درونی پیچیده میان جامعه ٬ جغرافیا و سیستم های انتخاباتی بوده است.

                                               [1] first-past the post